Hamstringsblessures als perfecte storm? Een eenvoudige segmentale relatie.

Stel je voor: je bent aan het spurten, of je voert een krachtige trap uit. Het beste recente topsportvoorbeeld hiervan is Napoli-voetballer Kevin De Bruyne. Plots trekken je hamstrings samen in een pijnlijke kramp, na het nemen van een penalty — tegen rivaal Inter dan nog wel. Een cruciale wedstrijd waarin je mee het verschil wilt maken.

Je denkt als atleet onmiddellijk aan een verrekking of, erger nog, een ernstige spierblessure. Zeker als je dit — zoals de nu 34-jarige Kevin — al eerder meemaakte. Met vijf hamstringepisodes en goed 240 dagen out, bijna een klein jaar. Dan weet je het wel. De topsportwetenschap spreekt vandaag nog vaak over herblessures, maar wat blijkt nu: hervallen in dezelfde blessure komt gemiddeld slechts in 12% van de gevallen voor (Ekstrand et al.).

Recente VRT-Sporza-verslaggeving bevestigt dergelijke nieuwe feiten. KDB’s topchirurg dr. Geert De Clercq en topkinesist Lieven Maesschalck — van wie ik bij de Rode Duivels veel heb bijgeleerd — verklaren in het Sporza-bericht, samen met dr. Kristof Sas, dat het om een nieuwe spier-peesblessure gaat (Sporza, 29/10/2025), die niets met de vorige ingreep te maken heeft.

Om dergelijke serious sidelining injuries te verklaren, stelt de sportwetenschap dat spierblessures vaak het gevolg zijn van leeftijd en van cumulative fatigue (vermoeidheid door snelle wedstrijdopvolging, de zogeheten match congestion). Dit fenomeen doet zich in de voetbalsport vooral voor van half oktober tot half december. Een verklaring, zeker, maar wel eentje met weinig interventionele meerwaarde voor ons als topsportbegeleiders.

Maar wat als dergelijke blessures slechts het topje van de ijsberg zijn? Dat elke hamstringepisode een perfect georkestreerde storm kan zijn van diepere, vitale systemen en herstelnoden in je lichaam?

Dit leer je in de neuroanatomische wereld van segmentale relaties, waar spieren, organen en zenuwen altijd met elkaar ‘sparren’ volgens een subtiel, maar cruciaal spel (B. Van Cranenburg, 2010).

De hamstring: meer dan alleen een spier

De hamstrings zijn prachtig in hun eenvoud: krachtig, flexibel en essentieel voor elke stap en trap die je zet. Ze voorzien meerdere gewrichten van kracht en zijn biomechanisch afhankelijk als ‘buiger’ én ‘strekker’ tegelijk. Ze behoren tot de mesodermlaag, de ‘middenlaag’ van het menselijk lichaam. Dat betekent dat ze “slechts secundair” zijn in het evolutionair-anatomische plaatje. Ze zijn, net als elke andere spier, altijd gevoelig voor wat er in de fundamenten van je lichaam gebeurt.

Hier komt het neurologische wind-up-principe om de hoek kijken. Dit fenomeen houdt in dat herhaalde interne prikkelbronnen — bijvoorbeeld een lichte darmirritatie of een segmentaal gerelateerd orgaanprobleem — autonome reflexen activeren die de hamstrings aan dezelfde zijde bijzonder gevoelig maken. De neurologie spreekt van de Seitenregel. Zo zal bijvoorbeeld je hart in de linkerschouder gevoeld worden.

Het resultaat van deze relatie? Een spier die minder belastbaar is en lijkt te protesteren, terwijl het echte probleem kilometers dieper ligt.

De darmen: de basis van elke hamstringstorm

De darmen zijn de stille regisseurs van dit spel. Vanuit de endodermlaag (de vitale orgaanlaag) zorgen ze voor voeding, energie en homeostase. Ze zijn verbonden met borst- en rugsegmenten T10–L2 en met lagerug- en heiligbeensegmenten L4–S3. Dit zijn dezelfde routes die reflexief spanning vragen van de hamstrings via segmentale zenuwbanen.

Wanneer de darmen hierom vragen, zeker het gedeelte onder de buikvlieswortel van de dunne darm, het linkerdarmdeel zeg maar, ontstaat een subtiele, maar allesoverheersende spanning. Dit is niet zomaar een lokaal effect: het is een viscero-somatische relatie in actie. Het lichaam vertelt via een overbelaste hamstring op deze manier: “Let op, er is een diepere uitdaging.” Ga je die uit de weg, dan verloopt herstel niet 100%. Net het percentage waarmee je in de topsport veel bergen verzet.

De nervus ischiadicus: de vitale schakel tussen drie lagen

Dan is er nog de nervus ischiadicus, de ischiaszenuw: een neurectodermale structuur die de hamstrings mee aanstuurt. Dit is een snelweg van op- en neergaande signalen. Wanneer alle bovenstaande segmenten overlappen of geprikkeld worden door de darmen, zal de nervus ischiadicus reflexmatig de hamstrings extra laten aanspannen. Idiot proof body language.

Ook wanneer de zenuw zelf in zijn verschuifbaarheid tekortschiet, raken de hamstrings in een protectieve kramp. Elke rugspecialist gebruikt dit glij-fenomeen zelfs in een klinische test: de SLR of ‘gestrekte-been-test’, om te zien in welke mate de zenuw onder druk staat — bijvoorbeeld door een lage rughernia. Bij pijn spant de hamstring zich op om de zenuw niet verder opnieuw te irriteren.

Het is alsof drie lagen van je embryologische samenhang — endoderm (darmen), mesoderm (hamstrings) en neurectoderm (zenuwen) — vervlochten zijn in een subtiele choreografie. En soms ontstaat daardoor die perfecte storm: een hamstringsblessure die niet lineair door overbelasting, wedstrijdvermoeidheid of leeftijd verklaard kan worden.

Waarom dit alles ertoe doet: elke blessure is een kans

Een kans om alle oorzaken ten gronde aan te pakken en sterker terug te komen. Door te begrijpen dat spieren zoals de hamstrings bijna altijd ondergeschikt zijn aan vitale systemen, kunnen we veel blessures beter begrijpen én voorkomen.

Een langdurige hamstringgevoeligheid is zelden een puur mechanisch probleem; Al kijkt iedereen ernaar met de kennis die hij of zij op dat moment heeft (O.Versloot, FC Ajax Amsterdam). Het is het feilloze, lichaamsbrede signaal van stress, dysfunctie en neurologische wind-up door onderliggende oorzaken.

Het goede nieuws? Wanneer je deze segmentale relaties herkent en onderzoekt — zoals een professioneel osteopaat — kun je alle interventies, ook de revalidatie, veel effectiever maken. Door het afremmen van overprikkelde zenuwbanen via bijvoorbeeld viscerale interventies nemen viscero-somatische reflexen af, en ontmijn je de schadelijke prikkelbronnen die de spijtige blessure voorafgingen.

De les voor de bewuste atleet

Je hamstrings zijn niet je vijand. Ze zijn, zoals elke menselijke spier, een sensor, een boodschapper en een effector tegelijkertijd. Een sensor die je waarschuwt voor diepere oorzaken in je systeem.

Dat komt doordat zeer verschillende systemen dezelfde schakelaars delen. Lichaamstaal liegt nooit. Begrijp het subtiele samenspel tussen organen, spieren en zenuwen, en je begrijpt dat een blessure niet het begin is, maar een signaal van een perfecte storm die fundamenteler herstel mogelijk maakt.